Towarzystwo Królewskie Te Apārangi

Towarzystwo Królewskie
Te Apārangi

Royal Society Te Apārangi

Członkowie honorowi towarzystwa z gubernatorem i jego żoną (2023)
Państwo	Nowa Zelandia
Data utworzenia	1867
Siedziba	Wellington
Prezydent	Brent Clothier(inne języki)
Adres
11 Turnbull St Thorndon[1]
Położenie na mapie Wellington Towarzystwo Królewskie Te Apārangi
Położenie na mapie Nowej Zelandii Towarzystwo Królewskie Te Apārangi
41°16′26″S 174°46′45″E/-41,273889 174,779167
Strona internetowa

Towarzystwo Królewskie Te Apārangi^[1] (ang. Royal Society Te Apārangi^[1]), oficjalnie Królewskie Towarzystwo Nowej Zelandii^[1] (ang. Royal Society of New Zealand^[2]) – nowozelandzkie państwowe towarzystwo naukowe, utworzone w 1867 roku.

Towarzystwo naukowe o nazwie New Zealand Society powołano w 1851 roku w Wellington, jednak nie przetrwało długo^[3]. New Zealand Institute powołano w 1867 roku, pod niego podlegało muzeum, biblioteka publiczna i laboratorium, a jego celem głównym miała być promocja kształcenia się i rozwój sztuki, nauki, literatury i filozofii^[3]. Państwowy instytut był finansowany przez coroczny grant^[3]. Wydawał rocznik „Transactions and Proceedings of the New Zealand Institute”(inne języki)^[3] (następnie jako „Transactions of the Royal Society of New Zealand”, a od 1972 pod nazwą „Journal of the Royal Society of New Zealand”^[3]). W 1919 roku powołano Fellowship^[3].

Aktem z 1933 roku New Zealand Institute został rozwiązany, a na jego miejsce powołano Royal Society of New Zealand, również o charakterze federalnym^[3]. Stowarzyszenia, które wcielono do towarzystwa stały się jego oddziałami (ang. member bodies)^[3]. W 2. połowie XX wieku uwaga towarzystwa przesunęła się w kierunku nauk ścisłych kosztem nauk humanistycznych^[4].

Te Wharehuia Milroy(inne języki) w 2007 roku nazwał towarzystwo Te Apārangi, co w języku maoryskim oznacza grupę ekspertów^[2]. Od 2017 roku w użyciu jest skrócona nazwa Royal Society Te Apārangi, jednak pełna oficjalna nazwa to nadal Royal Society of New Zealand^[2].

Prezydentem towarzystwa jest Brent Clothier(inne języki) (kadencja 2021–2024)^[5].

Towarzystwo publikowało m.in. rocznik „Proceedings”, serię „Bulletins”^[4]. Powoływało doraźne zespoły eksperckie na potrzeby zagadnień naukowych o znaczeniu państwowym^[4].

Instytucja skupia kilkadziesiąt instytutów i towarzystw^[6] z siedzibami w Wellington i regionach: Canterbury, Hawke’s Bay, Manawatu, Nelson, Otago, Rotorua, Waikato^[4]. Działa m.in. na rzecz angażowania się Nowej Zelandii w międzynarodowe projekty badawcze^[1].

Towarzystwo przyznaje szereg nagród–medali:

• Fleming Award(inne języki) – nagroda za prace nad ochroną środowiska^[7]
• Rutherford Medal(inne języki) – nagroda za wybitne osiągnięcia lub innowacje^[7]
• Hector Medal(inne języki) – nagroda z dziedziny chemii, fizyki lub matematyki^[7]
• Hutton Medal(inne języki) – nagroda za osiągnięcia w zakresie nauk przyrodniczych^[7]
• Pickering Medal(inne języki) – nagroda za osiągnięcia w dziedzinie technologii^[7]
• Te Rangi Hiroa Medal(inne języki) – nagroda za osiągnięcia w zakresie nauk społecznych^[7]

• Trevor IlltydT.I. Williams Trevor IlltydT.I., G.J.G.J. Neale G.J.G.J., J.J. Ronayne J.J., Guide to world science, 2nd. edition, t. Volume 18 Australia & New Zealand, Guernsey: F. Hodgson, kwiecień 1975, ISBN 978-0-85280-051-5 .