Trybula ogrodowa
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | selerowce | ||
Rodzina | selerowate | ||
Rodzaj | trybula | ||
Gatunek | trybula ogrodowa | ||
Nazwa systematyczna | |||
Anthriscus cerefolium (L.) Hoffm. | |||
Synonimy | |||
| |||
| |||
|
Trybula ogrodowa (Anthriscus cerefolium) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych. Pochodzi z Azji Zachodniej, Środkowej (Uzbekistan. Kirgistan), Kaukazu i południowo-wschodniej i środkowej Europy[3]. Znana już od czasów średniowiecza. W Polsce i środkowej części Europy można ją spotkać w formie dzikiej o owłosionych owocach. W Polsce rośnie w rozproszeniu na nizinach[4].
Morfologia
- Pokrój
- Roślina jednoroczna silnie rozgałęziona, wysokości do 50-70 cm.
- Liście
- Delikatne, miękkie, 2- lub 3-krotnie pierzaste, niekiedy lekko owłosione.
- Kwiaty
- Drobne w kolorze białym, o niewyraźnym kielichu, zebrane w 2-6 szypułowe złożone baldachy. Pręcików 5 i 1 słupek. Zakwita w maju – czerwcu.
- Owoc
- Podłużny. Drobna rozłupnia o dwóch rozłupkach, koloru ciemnobrunatnego.
- Korzeń
- Wrzecionowaty, cienki.
Biologia i ekologia
Roślina jednoroczna. Gatunek charakterystyczny zespołu Alliario-Chaerophylletum temuli[5].
Zastosowanie
- Nać używana jako przyprawa. Szczególnie popularna w kuchni holenderskiej, angielskiej i francuskiej do zup, sałatek, ryb, serów, jajecznicy.
- Roślina lecznicza. Z ziela otrzymuje się aromatyczny olejek lotny, karoten, witaminę C. Zioło przyspiesza trawienie oraz łagodzi wzdęcia.
Uprawa
Podobna do uprawy pietruszki. Młode zioła zbiera się do czasu kwitnienia rośliny.
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając (red.) i inni, Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
- ↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
Bibliografia
- Rośliny użytkowe, Wiedza Powszechna, W-wa, 1966
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- Britannica: plant/chervil
- NE.se: dansk-körvel
- SNL: hagekjørvel
- Catalana: 0090122
Identyfikatory zewnętrzne:
- BioLib: 40215
- EoL: 584997
- EUNIS: 151526
- FloraWeb: 468
- GBIF: 5371746
- identyfikator iNaturalist: 158434
- IPNI: 837913-1
- ITIS: 29587
- NCBI: 40888
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2641808
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:837913-1
- Tela Botanica: 5266
- identyfikator Tropicos: 1700828
- USDA PLANTS: ANCE