VIPER

VIPER (akronim od Volatiles Investigating Polar Exploration Rover) – bezzałogowy łazik księżycowy opracowany przez NASA, który miał zostać wysłany na powierzchnię Księżyca w listopadzie 2024 roku^[1], aż do momentu anulowania jego misji w lipcu 2024 roku^[2]. Zadaniem łazika miało być poszukiwanie zasobów naturalnych w zacienionych obszarach na południowym biegunie Księżyca oraz mapowanie księżycowego lodu^[3][4].

11 czerwca 2020 roku NASA przyznała firmie Astrobotic Technology kwotę 199,5 milionów dolarów na wystrzelenie łazika VIPER na południowy biegun Księżyca. Misja łazika VIPER jest częścią programu NASA o nazwie Commercial Lunar Payload Services^[5].

Łazik ma wysokość całkowitą 2,5 metra oraz długość 1,5 metra. Masa łazika to 430 kg. Zasilany będzie z baterii słonecznych i akumulatora. Maksymalna moc układu to 450 W. Maksymalna prędkość to 0,8 km/h^[6].

Łazik VIPER jest częścią programu Lunar Discovery and Exploration Program zarządzanego przez NASA i w swoich założeniach ma wspierać przyszłe załogowe misje programu Artemis. Projektem łazika zarządza Ames Research Center, a niezbędny sprzęt jest projektowany przez Johnson Space Center^[7]. Kierownikiem projektu łazika VIPER jest Daniel Andrews^[7][8].

W lutym 2024 roku do łazika zainstalowano ostatni instrument naukowy, jakim było urządzenie wiertnicze TRIDENT^[9]. 28 lutego 2024 roku kierownik projektu łazika VIPER; Dan Andrews, ogłosił, że wszystkie instrumenty naukowe łazika zostały zainstalowane i że został on zbudowany już w ponad 80%.^[10]

Łazik VIPER miał wylądować na zachodnim krańcu krateru Nobile na płaskowyżu Mons Mouton w rejonie południowego bieguna Księżyca^[11]. Łazik przejedzie kilka kilometrów, zbierając dane na temat różnych rodzajów gleb, na których budowę nie może wpłynąć światło słoneczne. Łazik będzie przemieszczać się w całkowitej ciemności, będąc tylko sporadycznie oświetlonym przez światło słoneczne^[12]. Podczas wędrówki łazika w nie oświetlonym miejscu, łazik będzie działać wyłącznie na pokładowym zasilaniu akumulatorowym i nie będzie w stanie go naładować, dopóki nie dotrze do nasłonecznionego miejsca.^[3][4][5] Jego całkowity czas działania wyniesie 100 dni ziemskich. Jego planowany czas działania miał wynieść 100 ziemskich dni^[13][14].

Dane uzyskane przez sondy Lunar Prospector^[15], Lunar Reconnaissance Orbiter, Chandrayaan-1 i Lunar Crater Observation and Sensing Satellite ujawniły, że woda księżycowa jest obecna w postaci lodu w pobliżu biegunów księżycowych, zwłaszcza w stale zacienionych kraterach^[16][17]. i jest obecna w postaci minerałów w innych lokalizacjach na dużych szerokościach geograficznych^[18].

• Chandrayaan-3
• Łuna 27