Wieńczysław Wagner
Państwo działania | Stany Zjednoczone |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | 12 grudnia 1917 |
Data i miejsce śmierci | 11 lutego 2013 |
Profesor nauk prawnych | |
Specjalność: prawo międzynarodowe i porównawcze | |
Alma Mater | Uniwersytet Warszawski |
Doktorat | 1947 |
Habilitacja | 1957 |
Profesura | 1962 (tenure) |
Doktor honoris causa Uniwersytet Mikołaja Kopernika – 1990 | |
Odznaczenia | |
Wieńczysław Józef Wagner von Igelgrund zum Zorstein (ur. 29 listopada?/12 grudnia 1917 w Moskwie, zm. 11 lutego 2013 w Sarasocie) – porucznik NOW-AK i PSZ, powstaniec warszawski, działacz społeczny i profesor nauk prawnych w USA i w Polsce specjalizujący się w prawie międzynarodowym i porównawczym.
Życiorys
Urodził się jako syn Józefa Wagnera von Igelgrund zum Zorstein i Małgorzaty z domu de Ferrein. Ukończył Gimnazjum im. Joachima Lelewela w Warszawie. W latach 1935–1939 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Był wiceprezesem Polskiego Akademickiego Związku Zbliżenia Międzynarodowego „Liga” i Koła Prawników UW[1]. Był jednym z delegatów „Ligi” wysłanych do Włoch w 1938 w celu podpisaniu umowy z oficjalną włoską organizacją studencką GUF (Gruppo universitario fascista)[2]. Od 1937 był członkiem korporacji akademickiej „Arkonia”, a w 1939 uzyskał tytuł magistra prawa na UW oraz w Akademii Prawa Międzynarodowego w Hadze. Podczas okupacji odbył w Warszawie aplikację sądową i adwokacką. Był żołnierzem NOW, kierownikiem warszawskiego Wydziału Informacji i członkiem Zarządu Okręgu Stronnictwa Narodowego, oraz pracownikiem Delegatury Rządu na Kraj (w sekcji spraw zagranicznych „Moc", na stanowisku referenta w referacie zachodnioeuropejskim i w referacie wschodnioeuropejskim[3]). Podczas powstania warszawskiego był oficerem do spraw specjalnych Zgrupowania NOW-AK „Harnaś” i redaktorem naczelnym Warszawskiego Dziennika Narodowego. Po upadku powstania był więziony w niemieckich obozach jenieckich w Fallingbostel i Bergen-Belsen, skąd został wyzwolony przez wojska amerykańskie, po czym został zastępcą szefa Wydziału VI Sztabu Polskiego Ośrodka Wojennego w Lubece. Następnie pracował w dziale informacji i prasy II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych we Włoszech, skąd został przeniesiony na placówkę do Paryża, gdzie w 1947 obronił doktorat z prawa międzynarodowego na Uniwersytecie Paryskim. W czasie pobytu we Francji był wiceprezesem Polskiego Stowarzyszenia Studentów Katolickich Veritas, pierwszym prezesem Oddziału Koła Armii Krajowej we Francji, członkiem Rady Naczelnej Koła AK w Londynie i przewodniczącym I Zjazdu Uchodźstwa Wojennego we Francji. W 1948 wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie w rok później rozpoczął studia doktoranckie na Northwestern University w Chicago, które ukończył w 1953 z tytułem Juris Doctor, a w 1957 z tytułem Doctor of Juridical Sciences (odpowiednik habilitacji). W latach 1953–1962 był profesorem prawa na University of Notre Dame, w latach 1962–1971 na Indiana University (full professor with tenure), w latach 1971–1989 na University of Detroit, w latach 1989–1990 na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, a następnie na Uniwersytecie Jagiellońskim. Był profesorem wizytującym na ponad 30 uczelniach na świecie i autorem ponad 250 prac naukowych z zakresu prawa konstytucyjnego, międzynarodowego, cywilnego i porównawczego, a także rozwoju polskiej tolerancji i myśli demokratycznej w okresie przedrozbiorowym, oraz wieloletnim redaktorem naczelnym periodyku prawniczego American Journal of Comparative Law w latach 1962–1990. Był również zamiejscowym członkiem korespondentem Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie[4]. Miał troje dzieci: Józefa, Aleksandrę i Małgorzatę[5][6][1][7]. Pochowany na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera D18-kol. lewe A-4-1)[8].
Odznaczenia, tytuły i nagrody
- Filister Korporacji Akademickiej Arkonia w Warszawie (ostatni przedwojenny członek)[9][1]
- Grant od Rządu Francji (1945)
- Grant od Fundacji Fulbrighta (czterokrotnie)
- Grant od Fundacji Forda[6]
- Złoty Krzyż Zasługi (1967, od Augusta Zaleskiego)[6]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1988, od Kazimierza Sabbata)[10]
- Doktor honoris causa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (1990)[7]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1993, od Lecha Wałęsy)[7]
- Kawaler Orderu Polonia Mater Nostra Est (2003)
- Medal „Pro Memoria” (2007, od Janusza Krupskiego)[11]
- Komandor Honoru i Dewocji Zakonu Kawalerów Maltańskich[6]
- Order Krzyża Niepodległości z Mieczami (2013, pośmiertnie od Bronisława Komorowskiego)[12]
Przypisy
- ↑ a b c Wieńczysław Wagner (1917-2013), Arkon. archiwumkorporacyjne.pl. [dostęp 2014-08-05].
- ↑ Wieńczysław Wagner. Włosko-polska umowa akademicka z 1938 roku. „Glaukopis”. nr 1, 2006.
- ↑ Władysław Minkiewicz: Wspomnienia (I) 1939–1954 [w:] Zeszyty Historyczne nr 80/1987, s. 122-123
- ↑ Wybór członków Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Polskie Towarzystwo Naukowe na Ojczyźnie s. 72. docplayer.pl. [dostęp 2016-10-09].
- ↑ MPW: Wieńczysław Wagner. [w:] Powstańcze biogramy [on-line]. 1944.pl. [dostęp 2014-08-05].
- ↑ a b c d Wienczyslaw Jozef Wagner. poles.org. [dostęp 2014-08-05]. (ang.).
- ↑ a b c Mirosław Nesterowicz. Prof. Wieńczysław Wagner, doktor honoris causa UMK (1917-2013). „Głos Uczelni”. 03/3013, s. 23. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
- ↑ Wieńczysław Józef Wagner von Igelgrund. „Gazeta Wyborcza”, 2013-02-11. nekrologi-kondolencje.pl.
- ↑ Komunikat o nadaniu Orderu Odrodzenia Polski. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 56, Nr 5 z 18 grudnia 1988.
- ↑ Medale Pro Memoria. ny.pl, 2007-08-24. [dostęp 2014-08-06].
- ↑ M.P. z 2013 r. poz. 919