Zewnętrzne obwodnice Radomia

Początek drogi	Jedlanka Radom Północ 51°32′00,2″N 21°04′39,0″E/51,533389 21,077500
Koniec drogi	Krogulcza Sucha Radom Południe 51°19′52,6″N 21°00′56,2″E/51,331278 21,015611
Długość	23,3 km
Gminy	Jedlińsk, Zakrzew, Wolanów, Kowala, Orońsko
Zdjęcie
Zachodnia ekspresowa obwodnica Radomia na wysokości Gutowa
Przebieg trasy Legenda w użyciu   projekt, budowa, konieczność modernizacji węzeł drogowy typu WA węzeł drogowy typu WB skrzyżowanie rondo przejście graniczne punkt poboru opłat (PPO) stacja poboru opłat (SPO) most / wiadukt / estakada prom rzeka – brak przeprawy przejazd kolejowo-drogowy tunel parking z bufetem stacja paliw restauracja hotel / motel lub inne miejsce noclegowe drogowy odcinek lotniskowy roboty budowlane zakaz ruchu S7E77  Warszawa S7E77 Zachodnia obwodnica Radomia Radom Północ 735 735  Jedlińsk, Radom, 9E371 Port lotniczy Warszawa-Radom, Rzeszów, 12 Lublin most nad Radomką    parking Zakrzew Zachód    MOP Zakrzew Wschód Radom Zachód proj.- 740 735  Potworów, Przytyk 735  Radom Wolanów 12 12  Piotrków Trybunalski 12  Radom, Lublin wiadukt nad linią kolejową 22 Radom Południe S12 735 735  Radom, Port lotniczy Warszawa-Radom 9E371 Rzeszów, 12 Lublin 735  Orońsko, Szydłowiec S12  Piotrków Trybunalski S12  Lublin, 9E371 Rzeszów, Port lotniczy Warszawa-Radom S7E77  Kraków
Multimedia w Wikimedia Commons

Początek drogi	Krogulcza Sucha Radom Południe 51°19′52,6″N 21°00′56,2″E/51,331278 21,015611
Koniec drogi	Maków Radom Skaryszew 51°20′25,9″N 21°14′46,9″E/51,340528 21,246361
Proj. długość	ok. 17 km
Zbudowano	0 km
Gminy	Orońsko, Kowala, Skaryszew
Przebieg trasy Legenda w użyciu   projekt, budowa, konieczność modernizacji węzeł drogowy typu WA węzeł drogowy typu WB skrzyżowanie rondo przejście graniczne punkt poboru opłat (PPO) stacja poboru opłat (SPO) most / wiadukt / estakada prom rzeka – brak przeprawy przejazd kolejowo-drogowy tunel parking z bufetem stacja paliw restauracja hotel / motel lub inne miejsce noclegowe drogowy odcinek lotniskowy roboty budowlane zakaz ruchu S12  Piotrków Trybunalski S12 Południowa obwodnica Radomia (proj) Radom Poudnie S7E77 735 S7E77  Warszawa S7E77  Kraków 735  Radom, Port lotniczy Warszawa-Radom 735  Orońsko, Szydłowiec (proj) Radom-Kowala 744 744  Radom 744  Wierzbica, Starachowice (proj) Radom-Skaryszew 9E371 9E371  Radom Port lotniczy Warszawa-Radom 9E371  Ostrowiec Świętokrzyski, Rzeszów S12  Lublin

Zewnętrzne obwodnice Radomia – układ dróg w Radomiu i jego sąsiedztwie mających na celu oddalenie ruchu tranzytowego od centrum miasta. Docelowo układ tworzyć będą dwie drogi ekspresowe - istniejąca zachodnia obwodnica Radomia (stanowiąca fragment drogi ekspresowej S7) oraz planowana zewnętrzna południowa obwodnica Radomia (fragment projektowanej drogi ekspresowej S12). Obecnie funkcję tymczasowego łącznika drogi ekspresowej S7 i drogi krajowej nr 12 pełni wybudowana w latach 2012-2015 wewnętrzna południowa obwodnica Radomia^[1][2].

 Osobny artykuł: Droga ekspresowa S7 (Polska).

Droga o długości ok. 25 km, stanowiąca fragment drogi ekspresowej S7 oraz trasy europejskiej E77. Posiada dwie jezdnie po dwa pasy ruchu wraz z pasem awaryjnym oraz drogi serwisowe dla ruchu lokalnego. Dostęp do trasy możliwy jest poprzez cztery węzły: Radom Północ (skrzyżowanie ze starodrożem drogi krajowej nr 7, obecnie drogą wojewódzką nr 735), Radom Zachód (skrzyżowanie z planowanym nowym przebiegiem drogi wojewódzkiej nr 740), Wolanów (skrzyżowanie z drogą krajową nr 12) i Radom Południe (skrzyżowanie z planowanym przebiegiem drogi ekspresowej S12, obecnie ze starodrożem drogi krajowej nr 7 przemianowanym na drogę wojewódzką nr 735). Przetarg na budowę ogłoszony został 30 sierpnia 2013^[3]. Poprzedni przetarg ogłoszono w 2009, ale po dwóch latach został unieważniony^[4]. Oferty na budowę trasy otwarto 30 stycznia 2015 roku. 13 maja 2015 ogłoszono, że wykonawcą trasy będzie przedsiębiorstwo Dragados (24,6 km drogi w 30 miesięcy za 729,4 mln zł)^[5]. Umowę na realizację inwestycji podpisano 29 lipca 2015, zaś teren budowy został przekazany wykonawcy we wrześniu 2015 roku. Kontrakt zrealizowano w formule projektuj i buduj, a jego wartość wyniosła 729,4 mln zł. Inwestycja została zakończona i otwarta 19 października 2018^[6][7].

 Osobny artykuł: Droga ekspresowa S12 (Polska).

Przygotowania do budowy południowej ekspresowej obwodnicy Radomia rozpoczęły się w 2016 roku^[8]. We wrześniu 2017 roku podpisano umowę na wykonanie studium techniczno-ekonomiczno-środowiskowe o wyższym stopniu szczegółowości wraz z materiałami do decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W październiku 2020 roku Komisja Oceny Przedsięwzięć Inwestycyjnych przy Generalnym Dyrektorze Dróg Krajowych i Autostrad zarekomendowała preferowany wariant przebiegu drogi, natomiast w marcu 2021 złożono w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska wniosek o wydanie decyzji uwarunkowaniach środowiskowych^[9][10][11]. Realizacja obwodnicy zewnętrznej Radomia w ciągu drogi S12 zaplanowana jest na lata 2026-2029. Trasa zostanie zbudowana w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywa do 2025 r.) jako fragment odcinka S12 Radom Południe (z węzłem) – Puławy (węzeł Bronowice na obwodnicy Puław), stanowiącego część inwestycji pn. Budowa drogi ekspresowej S12 odcinek Sulejów – Radom – Puławy – Kurów, odcinek w. Radom Południe (z węzłem) – Puławy (węzeł Bronowice na obwodnicy Puław)^[11]. Dostęp do trasy będzie możliwy poprzez trzy węzły: Radom Południe (skrzyżowanie z drogą ekspresową S7), Radom-Kowala (skrzyżowanie z drogą wojewódzką nr 744) oraz Radom-Skaryszew (skrzyżowanie z nowym śladem drogi krajowej nr 9), który skomunikuje trasę S12 z portem lotniczym Warszawa-Radom^[11][9].

• Zobacz jak będzie wyglądał strategiczny układ dróg w Radomiu i okolicach. echodnia.eu, 2012-10-28. [dostęp 2017-04-29].
• Radom i trasa ekspresowa S7. siskom.waw.pl. [dostęp 2013-12-07].
• Droga ekspresowa S12. siskom.waw.pl. [dostęp 2017-04-29].