Ćukovac (Zemun)

Ćukovac
Ćukovac
Grad	Beograd
Opština	Zemun
Ćukovac Ćukovac (Beograda) Koordinate: 44° 50′ 45" SGŠ, 20° 24′ 19" IGD

Ćukovac je gradsko naselje u Beogradu, koje se nalazi na teritoriji opštine Zemun.

Ćukovac je jedno od nekoliko malih naselja koje čine centar Zemuna, nekadašnjeg grada, a danas gradske opštine. Ćukovac se graniči sa naseljima Gardoš i Muhar na severu, Donji Grad na jugoistoku, Kalvarija na jugozapadu, Sava Kovačević na zapadu i Gornji Grad na severozapadu. Ograničeno je ulicama Cara Dušana, Trgom Branka Radičevića Cetinjska, Uginovačka i Novogradska. Naselje je ispresecano sledećim ulicama: Ćukovački rub, Ćukovačka, Ćukovački put, Bregovita, Stevana Dukića, Pinkijeva, Žarka Zrenjanina i Vasilija Vasiljevića.

Ćukovac se nalazi na istoimenom brdu, jednom od tri brda na kojima je razvijeno staro gradsko jezgro Zemuna. Druga dva brda su Gardoš, koji se prostire ka severu, i Kalvarija, koja se prostire ka jugu, stvarajući brdovite formacije u obliku polumeseca. Ćukovac je potpuno stambeno naselje i poznato je po svojim kratkim i uskim ulicama. Naselje je dobilo ime po ptici Ćuk, verovatno zato, što se ova ptica gnezdila u glinovitom brdu na kome se naselje nalazi.

U podzemlju brda nalazi se mreža podzemnih laguma, koja datira iz perioda austrijske vladavine u Zemunu. Ovi lagumi povezuju Ćukovac, Muhar i Gardoš. Nakon Drugog svetskog rata, stanovnici su počeli da grade Ćukovac, potpuno nesvesni laguma koji se nalaze ispod brda i koji pokrivaju površinu od 450 kvadratnih metara. Kako u to vreme nije postojao kanalizacioni sistem, oni su izgradili septičke jame i sakupljali kišnicu, što je decenijama kasnije zemljište pretvorilo u mokro. Na kraju su zidovi i kuće postale nestabilne, i mnoge fasade i zidovi su se urušavali. 1988. godine, gradske vlasti su konačno intervenisale, jer su kuće u tri ulice počele da tonu. Bušene su rupe da bi se površina povezala sa najvećim lagumiom. Kroz 23 bušotine su sipane velike količine betona u lagum, koji je tom prilikom uništen. Lagum su punili betonom sve dok površina tla nije postala stabilna.^[1]

U samom podnožju brda i naselja Ćukovac na početku ulice Vasilija Vasiljevića se nalazi kuća u kojoj je svojevremeno bila smeštena kafana „Beli medved“. Ova kuća je sagrađena u balkanskom stilu i verovatno je poslednja kuća u ovom stilu koja se nalazi u starom jezgru Zemuna. Inače kuća je veoma stara, nalazi se u najstarijim sačuvanim planovima Zemuna i procenjuje se da je stara preko 320 godina i ime nosi epitet najstarija kuća u Zemunu. U literaturi sa spominje kao mesto u kome je sa svojim štabom odseo austrijski vojskovođa Eugen Savojski (1663-1736) za vreme opsade Beograda 1717. godine.

Kuća je jednospratnica u prizemlju je poslovni prostor (lokali) a na spratu su prostorije za stanovanje. Ispod „Belog medveda“ je iskopan dvokraki lagum ozidan opekom. Zgrada se i danas koristi za stanovanje, u jako lošem je stanju i neophodna joj je detaljna restauracija.

• Spisak ulica Zemuna
• Muhar
• Trg Branka Radičevića
• Ulica Glavna (Zemun)
• Zemun
• Gardoš
• Eugen Savojski

1. Petar St. Marković, Zemun od najstarijih vremena do danas, Štamparija Jove Karamate, Zemun, 1896. god.,
2. Gojko Desnica, Zemun i prvi ustanak (1804-1813), Književni klub „Zemun“, Zemun, 1975.,
3. Željko Škalamera, Staro jezgro Zemuna, tom 5., Zavod za zaštitu spomenika kulture grada, 1966., god.,

• Kratka istorija zemuna Arhivirano 2012-11-18 na Wayback Machine-u
• Plan Grada-Donji Grad Zemun
• Ćukovac - Zemun Arhivirano 2012-06-24 na Wayback Machine-u
• Upoznajte zemun Arhivirano 2012-10-02 na Wayback Machine-u
• Zemun - Cukovac