Bataljun Garibaldi

5. bataljon „Garibaldi“ 1. proleterske brigade NOVJ
Borci bataljona Garibaldi na putu prema Beogradu, u čijem su oslobađanju učestvovali oktobra 1944.
Postojanje13. septembar 1944 — maj 1945.
Mesto formiranja:
Split
Jačina350 vojnika i oficira[1]
DeoNOVJ
Angažovanje
Odbrana Splita 1943.
Desant na Drvar
Oslobođenje Valjeva
Beogradska operacija
Komandanti
KomandantElio Frančeski

Bataljun "Garibaldi" je bio talijanska partizanska jedinica osnovana 13. rujna 1943. u Splitu.

Postrojba je inicijalno sastavljena od oko 350 dobrovoljaca, uglavnom karabinjera, koji su se nakon kapitulacije Italije priključili partizanskim jedinicama.[2] Prvi zapovjednik bataljuna bio je Elio Francesco.[3]

Od formiranja do kraja rata bataljon Garibaldi je učestvovao u mnogim bitkama i pretrpeo znatne gubitke.

Ratni put

Kolona italijana od kojih je u Splitu formiran partizanski bataljon Garibaldi.

Tokom avgusta 1943, U danima vrenja uoči kapitulacije Italije u Jugoslaviji, bataljon Garibaldi je samoorganizovan od strane mobilisanih italijanskih komunista i antifašista.[4] Njihovi oficiri su ubrzo stupili u kontakt dr Ivanom Ribarom i sa partizanskim štabovima u Splitu, radi angažovanja u borbi protiv Nemaca.[5]

Dobrovoljački antifašistički bataljon "Garibaldi" je zvanično formiran 13.9.1943. godine u Splitu.[6]

Ratni put

Već 15. rujna 1943. godine, pre proglašenje kapitulacije Italije, bataljun je sudjelovao u obranu Splita od nadolazećih njemačkih snaga, odnosno delova 7. SS divizije „Princ Eugen“. Početkom listopada, odlukom druga Tita uvršten je u sastav Prve proleterske brigade kao njen 5. bataljon, nakon čega učestvovuje u gotovo svim njenim borbama.

Bataljon "Garibaldi" se istakao u borbama od 3. do 5. aprila 1944. u rejonu Jajce–Mrkonjić Grad–Gerzovo. Za hrabro držanje bataljona u borbi kod Magalj-Dola (kod Mrkonjić-Grada) pohvaljen je od Štaba Prve proleterske divizije.[1] Za vreme desanta na Drvar (maj–jun 1944), bataljon je pretrpeo znatne gubitke, kada je oko 100 njegovih boraca izbačeno iz stroja.[1]

Po prelasku u Srbiju, bataljon Garibaldi učestvuje u borbama za oslobođenje Valjeva septembra 1944, te borbama za oslobođenje Beograda oktobra 1944.[1] U oslobođenom Beogradu 29. oktobra 1944, od italijanskih bataljona Garibaldi (1. proleterske brigade) i Mateoti (3. krajiške brigade), formirana je brigada Italija, koja je ušla u sastav 1. proleterske divizije NOVJ.[7] Komadant brigade Italija bio je Đuzepe Maras.[1]

Nakon okončanja rata, u srpnju 1945. godine, preživeli borci vratili su se u Italiju.[3]

Komandni sastav

Štab bataljona Garibaldi: politički komesar Jovan Vujošević, Komandant Ilare Mongilardi, zamenik političkog komesara Mario Tindari i načelnik štaba Jovan Pejković

Komandni sastav bataljona prilikom uključenja u 1. proletersku brigadu: [8]

Nasleđe

Spomen-ploča bataljunu Garibaldi nalazi se u Zagrebačkoj ulici u Splitu.

Izvori

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Vojna enciklopedija (knjiga druga). Beograd 1971, 163. str.
  2. ↑ Grupa autora. Antifašistički Split, Ratna Kronika 1941. - 1945., Knjiga II, Obrana rodne grude, 13. rujna 1943.. Preuzeto 16. svibnja 2013.
  3. ↑ 3,0 3,1 Slobodna Dalmacija / Goran Kotur. Vandali, znate li da je 'Garibaldi' branio Split od nacista!. Preuzeto 16. svibnja 2013.
  4. ↑ Prva proleterska: ilustrovana monografija (str. 143), Beograd 1984.
  5. ↑ Prva proleterska: ilustrovana monografija (str. 143), Beograd 1984.
  6. ↑ Prva proleterska: ilustrovana monografija (str. 144), Beograd 1984.
  7. ↑ https://znaci.org/odrednica.php?slug=bataljon-garibaldi
  8. ↑ Prva proleterska: ilustrovana monografija (str. 143), Beograd 1984.

Povezano

Vanjske veze

Bataljun Garibaldi na Wikimedijinoj ostavi
  • Mario Gucinati - Ratna solidarnost garibaldinaca i proletera
  • Spisak pripadnika bataljona „Garibaldi" prve proleterske narodnooslobodilačke udarne brigade