Deliblato

Deliblato
Srpska pravoslavna crkva u Deliblatu
Osnovni podaci
Država	Srbija
Pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Južnobanatski
Opština	Kovin
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	2939
Gustina stanovništva	21 st./km²
Geografija
Koordinate	44°49′34″N 21°02′08″E / 44.826166°N 21.0355°E / 44.826166; 21.0355
Nadmorska visina	94 m
Površina	164,0 km²
Deliblato Deliblato (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	26225
Pozivni broj	013
Registarska oznaka	KO

Koordinate: 44° 49′ 34" SGŠ, 21° 02′ 08" IGD

Deliblato je selo na teritoriji opštine Kovin, u južnobanatskom okrugu, u Vojvodini, Srbija. Nadmorska visina mesta je 94 m. Prvi podaci za ovo naselje datiraju iz 1660. godine. Nalazi se na obodu Deliblatske peščare. Selo ima 2939 stanovnika prema popisu iz 2011. godine, a glavna delatnost je poljoprivreda.

Deliblato je locirano na periferiji lesne zaravni, na mestu gde se ona spaja s lesnom terasom, na 90 do 110 metara nadmorske visine. Deliblatska peščara je udaljena 2 kilometra od severnih delova naselja, dok je zapadna ivica naselja određena dolinom Obzovik - bare. Deliblato se nalazi na kružnom putu Pančevo - Kovin. Od Mramorka je udaljeno 6 kilometara, a od Kovina 9 kilometara. Kroz peščaru vodi put do Bele Crkve.

Prvi pisani podaci datiraju iz 1660. godine i po njima naselje je verovatno nastalo za vreme Turaka i spominje se kao srpsko. Verovatno je veći broj doseljen pod grofom Đurđem Brankovićem i patrijarhom Aresnijem Čarnojevićem. U ratovima Austrije i Turske Deliblato je pretrpelo znatna oštećenja, tako da je nakon proterivanja Turaka ostalo samo 16 domaćinstava. Deliblato je izgrađeno 1689. godine, sa školom i crkvom od brvana i dasaka.

Na Marcijevoj karti od 1723. do 1725. godine Deliblato je označeno kao nenaseljeno, a područje je pripadalo pančevačkom okrugu. Ponovo se javlja kao manje naselje 1753. godine sa srpskim življem. Odlukom Marije Terezije od 1770. godine nalazilo se u Vojnoj krajini i u njega se tada doseljava veći broj srpskih graničara i Rumuna. 1773. godine pripojeno je ilirsko-banatskoj, a dve godine kasnije nemačko-banatskoj regimenti. Militarska trivijalna škola sa namačkim nastavnim jezikom otvorena je 1780. godine
^[1]

Prema podacima crkvene hronike 1778. godine podignuta je Srpska pravoslavna crkva od tvrdog materijala u blizini stare koja je tom prilikom porušena. Godine 1836. Deliblato je postalo sedište šumar a za banatsku peščaru, a 1873. godine pripojeno je deliblatsko-kovinskom srezu tamiškog komiteta.

Godine 1838. stara školska zgrada od drveta je srušena i izgrađene nova od tvrdog materijala. Imala je tri učionice i stan za dva učitelja. U njoj su se školovala srpska i rumunska deca. Na ulazu u školsko dvorište, iznad oba stuba, pisalo je na nemačkom jeziku: „Deliblatska opštinska narodna škola“. Preko puta seoskog doma, 1856. godine, na inicijativu kapetana Aleksandra Budisavljevića, sagrađena je nova dvospratna školska zgrada, Srpska trivijalna škola, u kojoj se nastava izvodila na nemačkom jeziku, ali se učio srpski jezik kao predmet. Prvi učitelj u selu bio je Atanasije Tomić, koji je učio decu od 1779. do 1810. godine.
Po prvom sistematskom popisu 1869. godine Deliblato je imalo 3.505 stanovnika, a 2002. godine 3.488 stanovnika. Najbrojniju etničku grupu čine Srbi i Rumuni . Rumunska pravoslavna crkva izgrađena je 1925. godina.
^[2]
Godine 1950. godine selo dobija osmogodišnjus školu, koja 1961. godine dobija ime "Paja Marganović". Nova školska zgrada sa fiskulturnom salom i svim uslovima za obrazovno-vaspitni rad izgrađena je 1978. godine. Deliblato ima, dom kulture, biblioteku i dugu kulturnu tradiciju, koju neguje KUD „Paja Marganović“. U Deliblatu postoji zdravstvena stanica sa apotekom.

Deliblato je poznato revolucionarno naselje. Borcima i žrtvama fašističkog terora podignuti su: Spomenik revolucije, bista Paji Marganoviću i spomen ploča Paji Marganoviću, Bogdanu Petroviću i Albu Petru Makri.

U Deliblatu radi više sportskih klubova: FK"Omladinac“, MRK"Omladinac“, Konjički klub „Deliblato“, Udruženje sportskih ribolovaca. Pored toga postoji Lovačko društvo koje ima svoj lovački dom i Dobrovoljačko vatrogasno društvo.

Blizina Čardaka, na kome je za potrebe organizovanja omladinskih radnih akcija izgrađen kompleks objekata za smeštaj i ishranu, sa ambulantom, a sada još uvek u funkciji izbegličkog kampa, na putu je da se razvije u turistički centar ovog područja, pogodan za izletnički turizam, stacionirani boravak turista isl.

U naselju Deliblato živi 2719 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,5 godina (38,7 kod muškaraca i 42,2 kod žena). U naselju ima 1011 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,18.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 4281 [3] 1953. 4509 1961. 4262 1971. 4189 1981. 3885 1991. 3722 3558 2002. 3596 3498

• Izvor Monografija Podunavske oblasti 1812-1927 sastavio Dr, Vladimir Margan biv. Predsednik Oblasnog odbora Komesar Oblasne Samouprave, objavjeno 1927„Napredak Pančevo“
• »Letopis« Opština u južnom Banatu: Banatska mesta i običaji Marina (Beč 1999).

Letopis reriod 1812 – 2009 g. Sastavio od Pisanih tragova, Letopisa, po predanju o Banatskih mesta i običaji nastanak sela ko su bili Dosenjenici čime se bavili meštani

• Napomena

U uvodnom delu autor je dao kratak istorijski pregled ovog područja od praistorijskih vremena do ulaska Banata u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Najveći prilog u ovom delu čine ,»Letopisi« i trudio se da ne propusti nijednu važnu činjenicu u prošlosti opisivanih mesta.

Inače Monografija Podunavske oblasti (Pančevo, 1929) koju je sastavio dr Vladimir Margan sačinjena je od tri dela i predstavlja i danas jedno od nezaobilaznih dela za proučavanje Banata.

Napisali su najbolji poznavaoci pojedinih tema i problema – istaknuti istoričari, profesori univerziteta, direktori škola, seoski načelnici, ekonomisti, inžinjeri, socijolozi, lekari, crkvena lica, pravnici, kustosii bibliotekari. Ukupno 61 autor.

Stavljajući današnjim čitaocima na uvid, koje se prvi put pojavljuje u ovom obliku, verujemo da ćemo zadovoljiti već dosta raširen interes za proučavanje prošlosti naših Banatskih naselja.

Portal Srbija

Deliblato na Wikimedijinoj ostavi

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Mapa i razdaljine do najbližih naselja
• Plan naselja na mapi (Mapquest)
• Deliblato na viki mapi (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Rumunska Pravoslavna crkva