Küresünniler

Küresünniler

Önemli nüfusa sahip bölgeler
Türkiye (Van)	30.000 [1]
İran	600.000[kaynak belirtilmeli]
Rusya	200
Diller
Azerice,[2] Türkçe
Din
İslam (Sünni)

Küresünniler veya Küresinliler, İran'ın Salmas, Urmiye, Hoy ve Maku bölgelerinde ve Türkiye'nin Van ilinde yaşayan bir Türk boyudur. Osmanlı İmparatorluğu tarafından Kızılbaşlara karşı hizmet etmek için bölgeye yerleştirilen Çepnilerden geldiklerine inanılmaktadır. Şafiî mezhebine mensup olan Küresünniler, Sünni mezhebini benimsemişlerdir. Hoy'un güneybatısında, Kürtleşmiş Küresünni grupları bulunmaktadır.^[3]

Küresünniler 17. Yüzyılda bölgeyi türkleştirme amacıyla Osmanlı Topraklarından İrana göç etti. Giresun şehrinde yerli halk ile beraber bir hayat yaşayan Küresünniler, Küre dağlarını kendilerine yurt edindikleri için yerli halk tarafından "Küreler" olarak adlandırıldılar. Giresun ve çevresinde özellikle Oğuz Türklerinden olan Çepniler ile evlilikler aracılığı ile birleştiler. 18. yüzyıl başlarında ilk olarak Güney Kafkasya'ya ve oradan Güney Azerbaycan bölgesindeki Makü Hanlığı bünyesine girdiler. Küresünniler 18. yüzyılda Azerbaycan'da bulunan Makü Hanlığına bağlı yerleşik yaşam biçimine geçen tek halktır.^[4] "Küreler" Giresun iline bağlı Karadere bölgesindeki Akbulak, Muhur, Mahlemli köylerinde yaşayıp, çiftçilik ve hayvancılıkla uğraşıyorlardı. Daha sonra Transkafkasya ve Hazar bölgesinden gelerek İran’ın Urmiye civarına yerleşmişlerdir, burada bölge halkından farklı olarak Sünni mezhebine mensup oldukları için "Küresünni" olarak adlandırıldılar. Osmanlı adına savaşlara katılan bir halktır.

Küresünnilerin çoğunluğu Güney Azerbaycan'da Urmiye gölünün batısında Urmiye, Salmas ve Hoy kentlerinde yaşamaktadırlar.^{[5][kaynak güvenilir mi?]}

Urmiye: Gulunci (Quluncu), Gecin, Velinde, Heneye(Xeneye), Balov, Mirava, Neybin, Balaniş, Dol Dize, Kehriz, bend, miyava, tumatar, kuka ve Kultepe.

Hoy: Estiran, Yestikan, Babekan, Dize, Geretepe, Kotur(Qotur), Mehin(Mexin), Raviyan, Zeri, Kukut, Almali, Zeyve, Hindivan ve Körpiran.

Salmas: Şekeryazi, İstisu, Kaniyan, Verdan, Ala Sürme, Şireki, Silav, Höder, Hakveran(Haqveran), Çiçek ve Mafkendi, Ureban.

Ayrıca Rikava, Seremerih, Şeydan, Gulan, Yengice, Ağziyaret ve Şorik köylerinde meskun haldedirler.

Van şehir merkezi: İskele mahallesi, Yalı mahallesi, Beyüzümü, Sıhke mahallesi.

Van köyleri: Alaköy, Bardakçı, Karagündüz, Kasımoğlu, Kıratlı, Köprüler, Mollakasım, Yumrutepe.

Van ilinin ilçeleri: Özalp, Aksorguç; Saray, Sırımlı, Beyarslan; Başkale; Çaldıran; Edremit.

Bitlis: Ahlat; Adilcevaz, Erikbağı.

Küresünniler Azerice ve Türkçe kullanmakla birlikte bir kısmı Farsça da kullanır.^[4] Ayrıca İran'da ve Türkiye'de Kürtlerle yakın ilişkilerde bulunan bir takım Küresünniler'in Kürtçede kullandığı bilinmektedir.^[6]

Türkiye'de yaşayan Küresünniler kullandıkları kelimelere birkaç örnek: