Pontus Cumhuriyeti
Δημοκρατία του Πόντου Pontus Cumhuriyeti | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1919-1922 | |||||||||
 Bayrak | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Trabzon | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Türkçe, Pontus Rumcası, Ermenice, Lazca, Yunanca (eğitimde ve basılı medyada). Şehir merkezlerinde kullanılan azınlık dilleri: Fransızca, Gürcüce, Farsça, İtalyanca, Rusça | ||||||||
| Hükûmet | Cumhuriyet | ||||||||
| Metropolitan | |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Pontus Cumhuriyeti (Yunanca: Δημοκρατία του Πόντου, Dimokratiya Tu Pontu), Karadeniz'in güney sahilinde kurulması önerilmiş bir Pontus Rum devletiydi. Ülke topraklarının Kuzey-doğu Anadolu'da yer alan tarihi Pontus Bölgesi ve günümüz Türkiye'sinin Karadeniz Bölgesi'nin bir kısmını da kapsaması düşünülmüştür. Bu önerilen ülke, 1919 Paris Barış Konferansı'nda tartışılmış fakat Eleftherios Venizelos yönetimindeki Yunan hükûmeti, böyle bir devletin güvence altında olamayacağından çekinmiştir. Böylece, daha geniş çapta önerilmiş bir ülke olan Wilson Ermenistanı'na dahil edilmiştir. En nihayetinde, iki ülke de var olamamıştır. Pontus Rum nüfusu katliama uğrayarak 1922'den sonra Türkiye'den sürgün edilmiş ve Sovyetler Birliği ya da Yunanistan'ın Makedonya bölgesine yerleştirilmiştir. Bu olaylar zinciri daha sonra 1923 yılında Yunanistan ile Türkiye arasında gerçekleşmiş olan nüfus mübadelesinin bir parçası olarak tanınacaktır. Günümüzde Yunan politik çevreleri, mübadeleyi Rum Kırımı'ndan ayrıştırılamaz olarak görmektedir.
Tarihçe
M.Ö. 800'lerde Pontus sahilinde Grek kolonileri kurulmuştur ve Büyük İskender'in fetihleri döneminde bölge yerlileri halihazırda büyük oranda Helenleşmiştirler. M.S. 4. yüzyıldan itibaren Grekçe, bölgede konuşulan tek dil haline geldi ve ilk olarak Doğu Roma İmparatorluğu'nda ve bu imparatorluğun ardılı olan Trabzon İmparatorluğu'nda yaklaşık bin yıl boyunca öyle kaldı. 1461 yılında Osmanlı İmparatorluğu, Pontus'u fethetmiştir fakat burada ücra dağlık bölgelerdeki halk yüzyıllarca daha büyük oranda Grekçe konuşmuştur.
1830'ların başında, modern Yunan devleti bağımsızlığını kazanmıştı fakat bugünkü topraklarından daha azını kontrol etmekteydi. Megali Idea ile birlikte Grek kökenli halkların yaşadıkları bölgelerde hak iddia etmiştirler. Pontus Rumları, Yunan Devleti'nden çok uzaktaydılar ve onunla bağlantıları çok azdı, bu nedenle Yunan Devleti ile birleşmek asla ciddi biçimde değerlendirilmedi.[1] O sıralarda birçok Pontus Rumu daha yakınlarda olan Rusya ve Gürcistan gibi Ortodoks devletlere göç ettiler.
1904'te Merzifon'da asli amacı bağımsız bir Pontus cumhuriyeti kurmak olan Pontus Cemiyeti kurulmuştur.[2] Hareket, 1910 ve 1920'li yıllarda kayda değer destek kazanmıştır. Daha sonra Atina Başpsikoposu olacak olan Trabzon Metropoliti Hrisantos Filipides, bağımsız bir Pontus Cumhuriyeti için mücadele eden liderlerden biri olmuştur.[3] Pontus Rumları'nın uluslararası toplulukları Pontus Cemiyeti sayesinde bir araya gelmiş, bağımsız Pontus Rum devleti için, Rusya ve Birleşik Devletler başta olmak üzere etkin biçimde lobicilik faaliyetlerine başlamışlardır.[4] Bu dönemde, Leonidas Yasonidis Pontus Cumhuriyeti'nin kurulması hareketinin önderi olmuştur.[4]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Hionidou, Violetta (2012). ""Abroad I was Greek and in Greece I am a Foreigner": Pontic Greeks from Former Soviet Union in Greece". Journal of Modern Greek Studies. 30 (1): 103–127.
- ^ Shaw, Stanford J.; Ezel Kural Shaw (1977). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. London, England: Cambridge University Press.
- ^ Erimtan, Can (2008). "Hittites, Ottomans and Turks: Ağaoğlu Ahmed Bey and the Kemalist Construction of Turkish Nationhood in Anatolia". Anatolian Studies. 58: 141–171. doi:10.1017/S0066154600008711. JSTOR 20455417. S2CID 163040610.
- ^ a b Voutira, Eftitia (2011). The 'Right to Return' and the Meaning of Home. Berlin: Lit Verlag.
 | Tarih ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
