Sint Pannekoek

Sint Pannekoek
Sint Pannekoek
Andere namen Sint Pannenkoek
Gevierd door Vlag van Nederland Nederland
Datum 29 november
Ingesteld in 1986 (voor het eerst genoemd)
Kinderen doen een Sint-Pannekoekwens

Sint Pannekoek, ook wel foutief geschreven als Sint Pannenkoek, is een door striptekenaar Jan Kruis bedachte feestdag.[1] Sint Pannekoek heeft als datum 29 november en wordt gevierd met een maaltijd van pannenkoeken.

Herkomst

Jan Kruis gebruikte de term voor het eerst in de schoolagenda Jan, Jans en de kinderen 1986-1987, waarin hij 29 november als Sint Pannekoek markeerde.[2]

In november 1986 was Sint Pannekoek onderwerp van een aflevering van de wekelijkse strip in het vrouwentijdschrift Libelle. In het verhaal zegt Catootje geen trek te hebben in de boontjes die Jans voor het avondeten wil klaarmaken, maar juist wel in pannenkoeken. Nadat opa Tromp aan Jans gevraagd heeft welke datum het is, vertelt hij dat het net die dag (29 november) Sint Pannekoek is, een oude Rotterdamse traditie. Volgens hem bakt de moeder van het gezin die dag pannenkoeken en krijgt de vader bij thuiskomst "een vrolijke en gezegende Sint Pannekoek" toegewenst van de overige gezinsleden, die allen een pannenkoek op het hoofd hebben. Het laatste plaatje van de stripaflevering toont een stomverbaasde vader Jan die bij binnenkomst de rest van het gezin getooid ziet met een pannenkoek.[3] Het oneigenlijke gebruik van het woord 'Sint' door de stripopa ontleende Jan Kruis naar eigen zeggen aan uitspraken van zijn eigen vader, op wie hij het personage van opa Tromp als zodanig grotendeels baseerde.[4]

In 2015 breidde Kruis zijn idee uit met Het evangelie van Sint Pannekoek, dat zich afspeelt in de 12e eeuw in een klooster aan de Rotte. Het verhaal gaat over de 15e verjaardag van de monnik Gerrit (de voornaam van opa Tromp).[5][6] In oktober 2016 richtte Kruis met enkele aanhangers het Nationaal Comité Sint Pannekoek op.[7] Tevens ontwierp Kruis dat jaar een ansichtkaart met bijpassende postzegel.[8]

Viering

Spandoek aan de Koningskerk in Rotterdam, met daarop een aankondiging van Sint Pannekoek. Van links naar rechts zijn opa Tromp, Catootje, Karlijn, Jeroen, Jan, Gertje en Jans te zien.

Enige tijd na het verschijnen van de strip kreeg Sint Pannekoek navolging, naar verluidt in eerste instantie vooral onder studenten en kerken.[9][10] Later werd het ook gevierd in de huiselijke kring en in diverse restaurants.[11] Sint Pannekoek wordt onder meer in Rotterdam en Groningen gevierd.[12] Soms wordt daarbij geld ingezameld voor een goed doel.[13]

Op sociale media als Twitter, Facebook en YouTube werd het op enig moment onder liefhebbers populair elkaar op 29 november een gezegende Sint Pannekoek toe te wensen met foto's en filmpjes van zichzelf met een pannenkoek op het hoofd.[14][15] In 2015 werd op Twitter de hashtag "#sintpannekoek" volgens Kruis ongeveer 250 duizend maal genoemd.[16] In 2016 vierden aanhangers het 30-jarig bestaan van het 'nationale feest' Sint Pannekoek.[17]

Andere tradities met pannenkoeken

  • Het is onder andere in Vlaanderen traditie dat er op Maria-Lichtmis (2 februari) pannenkoeken gegeten worden. Dit wordt uitgedrukt in het gezegde: Er is geen vrouwtje nog zo arm, of ze maakt op Lichtmis haar pannetje warm. Ook in Frankrijk is die gewoonte als Chandeleur bekend. Het wordt daarom ook wel Sint-Pannenkoek genoemd.
  • In Rusland (Maslenitsa), Frankrijk (Mardi Gras) en Engelstalige landen (Shrove Tuesday of Pancake Tuesday[18]) worden op Vastenavond traditioneel pannenkoeken gebakken.
  • Website gewijd aan Sint Pannekoek - Sintpannekoek.nl
Bronnen, noten en/of referenties
  1. ↑ Striptekenaar Jan Kruis (83) overleden. De Telegraaf (20 januari 2017). Geraadpleegd op 20 januari 2017.
  2. ↑ Jos van den Camp, Veel strips, veel kleur en ook nog plaats om te schrijven. Limburgsch Dagblad (23 augustus 1986). Geraadpleegd op 1 december 2016.
  3. ↑ Het betreffende stripje op johnooms.nl
  4. ↑ 'Ik hoop dat de koning Sint Pannekoek viert'. RTL Boulevard (25 november 2015). Geraadpleegd op 26 november 2015.
  5. ↑ Striptekenaar Jan Kruis schrijft nieuw verhaal van Sint Pannekoek. nu.nl (25 november 2015). Geraadpleegd op 26 november 2015.
  6. ↑ Vervolg op verhaal Sint Pannekoek. NRC (27 november 2015). Geraadpleegd op 29 november 2015.
  7. ↑ Jan Kruis richt Sint Pannekoek-comité op. Noord-Hollands Dagblad (3 oktober 2016). Geraadpleegd op 3 oktober 2016.
  8. ↑ Jan Kruis ontwerpt kaart en postzegel Sint Pannekoek. nu.nl (8 november 2016). Geraadpleegd op 9 november 2016.
  9. ↑ Sint Pannekoek breidt zich uit over Nederland. Algemeen Dagblad (28 november 2014). Geraadpleegd op 26 november 2015.
  10. ↑ Doopsgezinde Gemeente Groningen viert Sint Pannenkoek. Groninger Gezinsbode (24 november 2015). Geraadpleegd op 16 december 2015.
  11. ↑ 'Sint Pannekoek in de eerste plaats vooral een ludieke traditie'. NU.nl (29 november 2016). Geraadpleegd op 4 december 2016.
  12. ↑ Locaties. SintPannekoek.nl. Geraadpleegd op 14 december 2017
  13. ↑ Sint-Pannekoek rukt op. NOS (29 november 2013). Geraadpleegd op 26 november 2015.
  14. ↑ De leukste pannenkoeken van Sint Pannekoek. NOS (30 november 2014). Geraadpleegd op 26 november 2015.
  15. ↑ Sint Pannekoek breidt zich uit over Nederland. NU.nl (28 november 2014). Geraadpleegd op 4 december 2016.
  16. ↑ Jan Kruis viert 30e editie van Sint Pannekoek. RTL Nieuws (27 november 2016). Geraadpleegd op 4 december 2016.
  17. ↑ ANP, Jan Kruis viert 30e editie van Sint Pannekoek. Leidsch Dagblad (27 november 2016). Geraadpleegd op 1 december 2016.
  18. ↑ (en) Shrove Tuesday Pancakes! irishcultureandcustoms.com
Mediabestanden
Zie de categorie Sint Pannenkoek van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.