Chryzoberyl
Właściwości chemiczne i fizyczne | |||
Skład chemiczny | tlenek glinu i berylu (BeAl2O4) | ||
---|---|---|---|
Twardość w skali Mohsa | 8,5 | ||
Przełam | muszlowy | ||
Łupliwość | wyraźna | ||
Układ krystalograficzny | rombowy | ||
Gęstość minerału | 3,68–3,78 g/cm³ | ||
Właściwości optyczne | |||
Barwa | żółty w odcieniach, też: żółtozielony, szary, brązowy, niebieskozielony, zielony, czerwony, fioletowy, rzadko jasnoniebieski albo bezbarwny | ||
Rysa | biała | ||
Połysk | szklisty, tłusty | ||
|
| Ten artykuł od 2014-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Chryzoberyl – rzadki minerał z gromady tlenków. Nazwa minerału wywodzi się od greckich słów chrysos – złoto oraz beryllos – beryl.
Właściwości
Odmiany:
- aleksandryt – odznacza się wyjątkową wśród minerałów własnością zmiany barwy
- cymofan – kocie oko; charakteryzuje się falistym odblaskiem.
Występowanie
Stanowi składnik pegmatytów. Często współwystępuje z berylem, turmalinem, granatem, spinelem, skaleniem, kwarcem, topazem, andaluzytem.
Miejsca występowania: Sri Lanka – (odmiany ciemnooliwkowozielone) Matara, Ratnapura; Madagaskar, Rosja – (odmiany niebieskawe) okolice Czelabińska i Jekaterynburga, w Górach Ilmeńskich; USA – Connecticut, Kolorado, Maine, Dakota Południowa; Brazylia – Minas Gerais, Minas Novos (odmiany cytrynowożółte i jasnozielone); Indie, Birma – (odmiany bezbarwne), Australia, RPA, Kanada, Włochy, Norwegia.
W Polsce – został stwierdzony na Dolnym Śląsku w druzach pegmatytowych w okolicach Strzegomia.
Zastosowanie
- wysoko ceniony w jubilerstwie kamienie szlachetne – wadą kamieni o szlifie brylantowym jest niska dyspersja (czyli brak "ognia").
- kamień poszukiwany przez kolekcjonerów.
- największy znaleziony kryształ ważył 8 kg (Brazylia 1828 r.)
- Najpiękniejszy okaz chryzoberylu zwany chryzoberylem Hope'a znajduje się w British Museum.
Zobacz też
Bibliografia
- Leksykon Przyrodniczy. Minerały i kamienie szlachetne. Horyzont, 2002.
- Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
- N. Sobczak: Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych. Alfa, 1986.
- C. Hall: Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne. Wiedza i Życie, 1996.
- W. Schumann: Kamienie szlachetne i ozdobne. Alma-Press, 2004.
Linki zewnętrzne
- http://webmineral.com/data/Chrysoberyl.shtml
- NKC: ph237385
- Britannica: topic/chrysoberyl
- Universalis: chrysoberyl
- SNL: krysoberyll
- identyfikator minerału w Mindat: 1039, 8086, 37061, 37056, 37063, 37059, 37062, 37057, 37065