Ryan FR Fireball
FR-1 Fireball w locie | |||
Dane podstawowe | |||
Państwo | Stany Zjednoczone | ||
---|---|---|---|
Producent | Ryan Aeronautical Company | ||
Typ | |||
Konstrukcja | dolnopłat o konstrukcji metalowej, podwozie klasyczne – wciągane w locie | ||
Załoga | 1 | ||
Historia | |||
Data oblotu | 25 czerwca 1944 | ||
Lata produkcji | 1944–1945 | ||
Wycofanie ze służby | 1947 | ||
Dane techniczne | |||
Napęd | 1 silnik tłokowy Wright R-1820-72W i 1 silnik odrzutowy General Electric J31 | ||
Moc | 1425 KM (1060 kW) (silnik tłokowy) | ||
Ciąg | 7,1 kN (silnik odrzutowy) | ||
Wymiary | |||
Rozpiętość | 12,19 m | ||
Długość | 9,86 m | ||
Wysokość | 4,15 m | ||
Powierzchnia nośna | 25,55 m² | ||
Masa | |||
Własna | 3590 kg | ||
Startowa | 4806 kg | ||
Osiągi | |||
Prędkość maks. | 650 km/h | ||
Pułap | 13 100 m | ||
Zasięg | 1658 km | ||
Dane operacyjne | |||
Uzbrojenie | |||
4 karabiny maszynowe kal. 12,7 mm 2 bomby o wadze 450 kg 4 rakiety | |||
Użytkownicy | |||
Stany Zjednoczone | |||
Rzuty | |||
|
Ryan FR-1 Fireball – amerykański samolot myśliwski o mieszanym napędzie tłokowo-odrzutowym, zaprojektowany dla potrzeb US Navy w czasie II wojny światowej. Samoloty te weszły do służby przed końcem wojny, ale nie zostały użyte bojowo. Był to pierwszy samolot amerykańskiej marynarki wojennej o napędzie odrzutowym.
Historia
Projekt samolotu powstał w 1943 roku. Wczesne silniki odrzutowe miały stosunkowo niski ciąg i nie zapewniały wystarczającego przyspieszenia potrzebnego do startu z lotniskowca, zdecydowano więc, że głównym silnikiem powstającego samolotu będzie tradycyjny silnik tłokowy, a dodatkowy silnik odrzutowy będzie używany już w locie, do przyspieszenia wznoszenia oraz uzyskania większej prędkości przy pościgu za celem[1]. Pozwalało to także na zwiększenie ekonomiki paliwa podczas przelotu na silniku tłokowym oraz zwiększało bezpieczeństwa w razie awarii któregoś z silników[1]. Koncepcja myśliwca z napędem mieszanym została zaakceptowana przez Biuro Lotnictwa (BuAer) Marynarki USA już w grudniu 1942 roku, po czym rozesłano specyfikację do dziewięciu wytwórni lotniczych[1]. Kontrakt na budowę trzech prototypów pod oznaczeniem XFR-1 przyznano 11 lutego 1943 roku wytwórni Ryan, która dotąd nie zajmowała się myśliwcami ani samolotami pokładowymi, specjalizując się w lekkich samolotach szkolnych[1]. Samolot otrzymał oznaczenie fabryczne Model 28, a następnie także nazwę Fireball (kula ognista), zaakceptowaną przez US Navy[2].
Pierwszy lot pierwszego prototypu odbył się 25 czerwca 1944 roku w San Diego, jeszcze bez silnika odrzutowego, z którym loty rozpoczęto w lipcu[3]. Ten sam samolot rozbił się w czasie prób 13 października tego roku, przy czym zginął oblatywacz Robert Kerlinger[3]. Prawdopodobną przyczyną było osiągnięcie zbyt dużej prędkości w nurkowaniu i rozpadnięcie się z powodu drgań, przy słabo jeszcze poznanych zjawiskach towarzyszących lotom z prędkością okołodźwiękową[3]. W samolotach seryjnych wzmocniono pokrycie skrzydeł, zwiększając liczbę nitów[4]. Na przełomie 1944 i 1945 roku prowadzono pierwsze próby operacji na lotniskowcu eskortowym USS „Charger” na Zatoce Chasepeake[5]. W toku dalszych prób rozbiły się dwa kolejne prototypy (25 marca 1945 roku samolot nie wyszedł z lotu nurkowego, a 5 kwietnia 1945 roku doszło do oderwania dolnego poszycia skrzydeł, przy czym pilot uratował się na spadochronie)[5].
Jeszcze przed oblotem, 2 grudnia 1943 roku lotnictwo Marynarki zamówiło 100 samolotów seryjnych pod oznaczeniem FR-1, a następnie 31 stycznia 1945 roku dalsze 600, w zmodyfikowanej wersji FR-2 różniącej się mocniejszym silnikiem tłokowym R-1820-74W o mocy startowej 1470 KM[4]. Do zakończenia II wojny światowej wyprodukowano tylko 66 samolotów FR-1, po czym dalsze kontrakty anulowano[4].
Wersja FR-2 ostatecznie nie została zbudowana. Dwa samoloty seryjne FR-1 natomiast wykorzystano w latach 1944-45 do budowy prototypów: XFR-4 z mocniejszym silnikiem odrzutowym (zapewniającym wzrost prędkości maksymalnej o ok. 160 km/h) i XF2R-1 z silnikiem turbośmigłowym[6].
Służba
Pomimo katastrof prototypów, kontynuowano produkcję, uznając samolot za szczególnie przydatny do walki z japońskimi rakietowymi samolotami samobójczymi Ohka[4]. Pierwsze samoloty seryjne dostarczono w styczniu 1945 roku[4]. Został w nie wyposażony w marcu dywizjon VF-66 Firebirds, który rozpoczął na nich trening i próby kwalifikacyjne na lotniskowcu USS „Ranger”, ale nie zdążył wziąć udziału w żadnych lotach bojowych[7]. Po zakończeniu II wojny światowej, 18 października 1945 roku dywizjon VF-66 przeformowano w dywizjon VF-41, a rok później, 15 listopada 1946 roku, w VF-1E[7]. 5 listopada 1945 roku dywizjon VF-41 zaokrętowano na lotniskowcu eskortowym USS „Wake Island” (CVE-65) dla odbycia pierwszego rejsu operacyjnego[7]. 6 listopada, na skutek awarii silnika, jeden z samolotów po raz pierwszy w historii US Navy lądował na lotniskowcu tylko na silniku odrzutowym[7]. 4 marca 1946 roku dywizjon wyruszył w kolejny rejs operacyjny na lotniskowcu eskortowym USS „Bairoko”[7]. W marcu 1947 roku dywizjon VF-1E, bazując na lądzie, prowadził próby startów i lądowań na lotniskowcu eskortowym USS „Badoeng Strait”, po czym 21 czerwca wyruszył w rejs operacyjny na lotniskowcu eskortowym USS „Rendova”[7]. 25 czerwca jeden z samolotów przełamał się po twardym lądowaniu na lotniskowcu, po czym loty na tym typie wstrzymano, a wskutek odkrycia oznak zmęczeniowych, 1 sierpnia 1947 roku wycofano samoloty ze służby operacyjnej[7].
Oprócz bycia pierwszym samolotem Marynarki USA z napędem odrzutowym, Fireball był pierwszym z trójkołowym podwoziem przednim i laminarnym obrysem skrzydeł[8]. Był także jedynym amerykańskim samolotem z napędem mieszanym, jaki wszedł do służby operacyjnej[8]. Przynajmniej kilkanaście samolotów zostało całkowicie rozbitych w wypadkach, lecz samolot był lubiany przez pilotów, którzy wskazywali na łatwy pilotaż i bardzo dobre własności lotne oraz widoczność z kabiny[8]. Oprócz wysokiej prędkości, oceniano, że Fireball miał najlepszą zwrotność spośród używanych wówczas myśliwców US Navy[8]
Zobacz też
Porównywalne samoloty:
Przypisy
- ↑ a b c d Wieliczko 2013 ↓, s. 64-65.
- ↑ Wieliczko 2013 ↓, s. 66, 72.
- ↑ a b c Wieliczko 2013 ↓, s. 66.
- ↑ a b c d e Wieliczko 2013 ↓, s. 68.
- ↑ a b Wieliczko 2013 ↓, s. 67.
- ↑ Wieliczko 2013 ↓, s. 71-74.
- ↑ a b c d e f g Wieliczko 2013 ↓, s. 68-69.
- ↑ a b c d Wieliczko 2013 ↓, s. 70.
Bibliografia
- Leszek Wieliczko. Pierwsze odrzutowe myśliwce US Navy. Część 1. Myśliwce z kombinowanym napędem. „Nowa Technika Wojskowa: Historia”. Nr specjalny 5/2013(11), 2013. Warszawa: Magnum X. ISSN 2080-9743.
- p
- d
- e
Samoloty myśliwskie |
| ||||
---|---|---|---|---|---|
Samoloty patrolowe i szturmowe |
| ||||
Samoloty zwiadowcze i rozpoznawcze | |||||
Samoloty transportowe, łącznikowe i inne |
- p
- d
- e
Samoloty myśliwskie | |
---|---|
Samoloty bombowe i torpedowe | |
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe | |
Samoloty szkolne | |
Samoloty transportowe i szybowce | |
Śmigłowce | |
Konstrukcje prototypowe i doświadczalne |
|
- SNL: Fireball