Jan Petrażycki
 | |
 major pilot obserwator | |
| Data i miejsce urodzenia | 31 marca 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 26 stycznia 1986 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Formacja | |
| Jednostki | 17 eskadra wywiadowcza |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
  | |
Jan Petrażycki (ur. 31 marca 1895 w Chersonie, zm. 26 stycznia 1986 w Londynie) – major pilot obserwator Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Syn Stanisława i Heleny z d. Brumer[1]. Ukończył Korpus Kadetów w Odessie oraz Pawłowską Szkołę Wojskową w Petersburgu. Po wybuchu I wojny światowej służył od 9 października 1914 w 29 czernichowskim pułk piechoty, następnie został skierowany na stanowisko dowódcy szkoły podoficerskiej. 12 kwietnia 1915 został skierowany na froncie wschodnim, gdzie walczył do września 1917[2]. Następnie służył w I Korpusie Polskim gen. Józefa Dowbór-Muśnickiego[2], a od 16 października 1918 w 4 Dywizji Strzelców Polskich oraz w Legii Rycerskiej[3][2][4].
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę zgłosił się do służby w odrodzonym Wojsku Polskim. 3 października 1919 został przydzielony do 1 lotniczego baonu uzupełnień, a następnie 20 listopada skierowany na kurs do Oficerskiej Szkoły Obserwatorów Lotniczych. Po jego ukończeniu został przydzielony, jako obserwator, do 17 eskadry wywiadowczej i w jej składzie wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej[2][5].
W lipcu 1920 roku, w załodze z sierż. pil. Władysławem Wójtowskim, został przebazowany do Kowla do dyspozycji dowództwa Frontu Południowego[6][7]. W ciągu 10 dni lotnej pogody wykonali 14 lotów na rozpoznanie i nawiązanie łączności, często pod silnym ostrzałem[4]. Jego samolot został wielokrotnie trafiony kulami przeciwnika, mimo tego dostarczył cennych meldunków dowództwu frontu[8]. Podczas bitwy warszawskiej, operując z lotniska w Pułtusku, wykrył, że oddziały Armii Czerwonej nie były internowane w Prusach a odsyłane do Rosji[6].
Po zakończeniu działań bojowych pozostał w Wojsku Polskim. 29 października 1920 został skierowany na kurs pilotażu, od 8 czerwca 1922 pełnił funkcję adiutanta dowódcy 1 pułku lotniczego w Warszawie. 23 sierpnia 1923 został mianowany zastępcą dowódcy 18 eskadry lotniczej, a od 2 sierpnia 1924 zastępcą dowódcy 16 eskadry lotniczej. 1 grudnia tego roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 i 4. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[9]. Od 10 kwietnia 1925 do 12 kwietnia 1926 był dowódcą II Dyonu Lotniczego[10], a następnie oficerem taktycznym pułku. 1 sierpnia 1928 został komendantem Portu Lotniczego w Dęblinie, a 7 lipca 1929 dowódcą oddziału portowego w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie[2][4][11]. Następnie został przeniesiony do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I, a z dniem 31 marca 1933 przeniesiony w stan spoczynku[2][12].
Po zakończeniu kampanii wrześniowej przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie otrzymał numer służbowy RAF P-0410. Nie otrzymał przydziału do jednostek bojowych, lecz został skierowany do Stacji Zbornej Oficerów Rothesay[13].
Po zakończeniu II wojny światowej nie zdecydował się na powrót do Polski, pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Zmarł 26 stycznia 1986 roku w Londynie, został pochowany w grobowcu rodzinnym w Rzymie[14].
Ordery i odznaczenia
Za swą służbę został odznaczony:
- Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari nr 8080[1],
- Polową Odznaką Obserwatora nr 8 – 11 listopada 1928 „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918-1920”[15].
Przypisy
- ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 3.
- ↑ a b c Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 150.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 198.
- ↑ a b Romeyko 1933 ↓, s. 197.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 195.
- ↑ Pietrażycki (Petrażycki)* Jan mjr pil. obs.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-04-02]. (pol.).
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 737.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 47.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 228, 818.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 20 maja 1933 roku, s. 121.
- ↑ Lotnicy na "Wyspie Wężów" - Stacja Zborna Oficerów w Rothesay. polishairforce.pl. [dostęp 2020-04-02]. (pol.).
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 444.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 437.
Bibliografia
- Petrażycki Jan. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.18-1158 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-05].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
- Marian Romeyko: Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Marian Romeyko (red.). Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
- Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari: 1919–1920. T. 1: Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.
