Zbrodnia w Iziumie

Treść tego artykułu może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Zbrodnia w Iziumie

Ekshumacja ofiar na cmentarzu w Iziumie, 16 września 2022
Państwo	Ukraina
Miejsce	Izium
Data	marzec – wrzesień 2022
Liczba zabitych	447[1] (wg Ukrainy)
Sprawca	Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej
Położenie na mapie Ukrainy miejsce zdarzenia
49°12′46″N 37°15′25″E/49,212778 37,256944
Multimedia w Wikimedia Commons

Zbrodnia w Iziumie^{[potrzebny przypis]} – zbrodnia wojenna^{[wymaga weryfikacji?]} dokonana w 2022 roku w Iziumie przez Wojska Lądowe Federacji Rosyjskiej^{[potrzebny przypis]} podczas inwazji Rosji na Ukrainę, późniejszych walk o miasto i jego okupacji. Szacuje się, że w jej trakcie mogło zostać zamordowanych nawet ponad 1000 osób, liczba ta nie została jednak do tej pory potwierdzona przez ONZ, które planowało wysłać do Iziumu swoich przedstawicieli^[2][3], i nadal prowadzi w tej sprawie śledztwo^[4]. Masakra^{[potrzebny przypis]} została odkryta i podana do publicznej wiadomości po udanej operacji odbicia miasta przez siły ukraińskie^[5]. 15 września 2022 w lesie w pobliżu Iziumu znaleziono kilka masowych grobów, w tym jeden, w którym pochowano co najmniej 440 ciał^[6][7]. W zbiorowych mogiłach znajdowały się ciała osób zabitych przez siły rosyjskie^{[8][9][10][11]}. Rząd ukraiński stwierdził, że podczas walk o Izium, a także w wyniku późniejszej okupacji tego miasta, życie mogło stracić ponad 1000 osób^[12][13]. Ukraińscy śledczy ustalili, że w jednym z grobów odkryto 447 ciał, z czego 414 zidentyfikowano jako ofiary cywilne (215 mężczyzn, 194 kobiety i 5 dzieci), oraz 22 żołnierzy. U większości zmarłych ujawniono ślady gwałtownej śmierci, a 30 ciał miało ślady tortur i wyraźnej egzekucji, w tym założone liny na szyjach, związane za plecami ręce, złamane kończyny i poważnie okaleczone genitalia^[14]; inni ludzie mogli zginąć zarówno w wyniku rosyjskiego ostrzału, jak również braku dostępu do opieki zdrowotnej^[15]. 26 września prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski poinformował, że odnaleziono jeszcze dwa masowe groby „z setkami pochowanych w nich ludzi”^[16].

W marcu 2022 roku rozpoczęła się bitwa o Izium, jedna z większych operacji wojskowych podczas inwazji Rosji na Ukrainę. Ze względu na ważne znaczenie strategiczne, Rosjanie chcieli zająć miasto, aby siły stacjonujące w obwodzie charkowskim mogły połączyć się z wojskami z rejonu Donbasu^[17]. 1 kwietnia ukraińskie dowództwo potwierdziło, że Izium znajduje się pod rosyjską kontrolą^[18]. Pod koniec sierpnia i na początku września 2022, wojska ukraińskie rozpoczęły równoczesną kontrofensywę na kierunku chersońskim, a także w obwodzie charkowskim, w północno-wschodniej części kraju. Po nieoczekiwanym załamaniu rosyjskiego frontu, 9 września informowano o przejmowaniu kontroli nad okolicznymi miastami i wsiami przez Ukraińców^[19], a 10 września o ostatecznym wyzwoleniu przez nich Iziumu^[20][21].

Wołodymyr Zełeński porównał zbrodnię w Iziumie do masakry w Buczy^[22] i wezwał świat do uznania Federacji Rosyjskiej za państwo finansujące terroryzm^[23]. Rosja odpowiedziała z kolei masową kampanią dezinformacyjną w mediach społecznościowych, mającą na celu zdyskredytowanie ustaleń śledczych. Samą zbrodnię określono jako „sfabrykowaną przez Zachód” lub twierdzono, że zabici cywile to w rzeczywistości ukraińscy żołnierze^[24]. Zapytany przez dziennikarzy o komentarz do słów prezydenta Zełenskiego, rzecznik prasowy prezydenta Federacji Rosyjskiej Dmitrij Pieskow stwierdził, że zarówno masakra w Izium, jak i w Buczy to „kłamstwa”^[25]. Hiszpańskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych w oficjalnym oświadczeniu „potępiło masakrę” i zaapelowało o poszanowanie międzynarodowego humanitaryzmu, oraz zbadanie popełnionych zbrodni^[26]. Prezydent Francji Emmanuel Macron potępił zbrodnie w Izium popełnione pod rosyjską okupacją^[27]. Josep Borrell napisał z kolei, że Unia Europejska jest głęboko zszokowana odkryciem w Izium. „Potępiamy te okrucieństwa w najostrzejszych słowach. To nieludzkie zachowanie sił rosyjskich musi się natychmiast skończyć”^[23]. Rzecznik Rady Bezpieczeństwa Narodowego USA John Kirby powiedział, że „to wydarzenie niestety pasuje do zepsucia i brutalności, z jaką rosyjskie siły zbrojne prowadzą wojnę przeciwko Ukrainie i narodowi ukraińskiemu”^[28]. Z polskiej strony zbrodnię skomentowali Paweł Szrot^[23], oraz Mateusz Morawiecki^[29][30].

Kardynał Konrad Krajewski przybył z Zaporoża, gdzie niósł pomoc humanitarną, by wraz z biskupem Pawłem Honczarukiem z diecezji charkowsko-zaporoskiej modlić się za zmarłych^[31].